Abonneren  Inloggen

Papierketen volop in ontwikkeling ‘Kijk breder en naar de lange termijn’

27 december 2022

Nederland is al jaren koploper op het gebied van papierrecycling, maar de productvreemde vervuiling neemt toe. Wij spraken VNP over de mogelijkheden om het gebruik en de productie van papier en karton te verduurzamen.

Papier en karton zijn niet alleen duurzame materialen, de inzameling ervan is een schoolvoorbeeld van een goed zelfregulerend afvalbeheersysteem. Volgens de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Papier- en Kartonfabrieken (VNP) komt dit doordat de gerecyclede papiervezel een gewilde grondstof is. Corneel Lambregts, senior manager Public & Regulatory Affairs, ziet daarnaast de jarenlange consumentencommunicatie als een belangrijk onderdeel van het succes: ‘Mensen weten waarom het inzamelen en recyclen van papier nuttig is en vinden dit vanzelfsprekend. Ook de logistiek is goed georganiseerd: over het algemeen zamelen gemeentes de huishoudelijke stromen in en koopt de papierindustrie deze op. In de B2B-stromen zijn er ook wel gesloten logistieke ketens, waarbij een producent aan bepaalde sectoren papier levert en het zelf weer ophaalt.’

Productvreemde vervuiling

In 2021 lag het Europese papierrecyclingpercentage op 71,4%. Nederland is koploper met een percentage dat al een aantal jaren rond 90% ligt. ‘We zijn redelijk constant, al is er een verschuiving in de soorten die we inzamelen. Ook neemt het grafische aandeel af, terwijl het aantal verpakkingen juist toeneemt’, vertelt Lambregts. Uit onderzoek van Stichting Papier Recycling Nederland (PRN) blijkt dat de productvreemde vervuiling van het ingezamelde papier toeneemt. In 2015 bedroeg het vervuilingspercentage 1,59%, in de onderzoeksperiode 2021-2022 was dit 3,36%. Boosdoeners zijn onder meer kunststoffen, etensresten, drankenkartons, geplastificeerd papier en gebruikte pizzadozen. Hierdoor stijgen de verwerkingskosten en neemt de hoeveelheid recyclebaar papier en karton af. Lambregts: ‘PRN maakt bij dit onderzoek onderscheid tussen de B2B-stroom en de huishoudelijke stroom. Bij de B2B-stroom is er minder sprake van extra vervuiling, maar bij de huishoudelijke stroom neemt de vervuiling toe.’

Design for Recycling

Niet alleen is het voor gemeenten belangrijk om productvreemde vervuiling tegen te gaan, VNP werkt daarnaast aan verbetering van de recyclebaarheid van papierproducten. Via PapierCirculair.nl, het platform van VNP en PRN, doet de branchevereniging aanbevelingen voor Design for Recycling. ‘We willen aan de voorkant meer sturing geven op het ontwerpen van een product. Hoe zorg je voor meer kwaliteit? Wat bevordert een betere vezelwinning? Hoe is de recyclability van het product? De samenwerking tussen papierproducenten, papierrecyclers, verpakkers en ontwerpers is hierbij belangrijk’, aldus Lambregts. ‘Ook de communicatie richting consumenten speelt een rol. Het is voor hen lastig om te zien of een product wel of niet bij het oud papier hoort. Veel producten lijken op papier, maar bevatten weinig echte papiervezels. Ook gecombineerde verpakkingen die lastig uit elkaar te halen zijn, dragen bij aan de toenemende vervuilingsgraad. Ontwerpers kunnen dit voorkomen door verpakkingen te maken, waarbij duidelijk is hoe ze uit elkaar kunnen worden gehaald.’

Beter recyclebaar

VNP werkt met diverse externe partijen samen om de papierproductie te verduurzamen. Volgens Lambregts ligt daarin de kracht van de Nederlandse papierindustrie: ‘We mogen over veel dossiers meedenken, waaronder watergebruik, CO2, stikstof, energie en grondstoffen. Voor het watervraagstuk bekijken we de mogelijkheden van circulair watergebruik, de toepassing van hemelwater en het proces. Tijdens de productie voeg je bijvoorbeeld eerst water toe en dat moet vervolgens weer drogen. Kan dat anders? Bovendien kost het drogen extra energie, dus hoe kun je warmte zo efficiënt mogelijk gebruiken? Ook zetten we in op elektrificatie, zodat we minder afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen. Verder bekijken we alternatieve vezels, zoals suikerbieten en olifantsgras, en hoe we de kwaliteit van grondstoffen optimaal kunnen houden en nog beter recyclebaar kunnen maken.’

Lange termijn

Inherent aan verduurzaming is het tegengaan van verspilling. ‘Hergebruik in plaats van eenmalig gebruik, retoursystemen, op maat gemaakte verpakkingen, daarmee beperk je de impact van een product. De discussie gaat vaak over wat zichtbaar is en dat zijn de primaire verpakkingen. Maar het is ook belangrijk om te kijken naar de secundaire en tertiaire verpakkingen’, legt Lambregts uit. ‘Voor bedrijven in zowel de verpakkingssector als de grafische sector is het goed om naast materiaalkeuze naar hun milieu-impact in den brede te kijken. Een levenscyclusanalyse geeft daarin inzicht. Zoek bovendien de samenwerking met andere partijen, ook buiten de sector. Sluit je bij initiatieven aan en kijk zowel breder als naar de lange termijn. Want zonder langetermijndoelen behaal je ook de kortetermijndoelen niet.’

Tekst: Corine Gunneman | Foto: Nieuwe Beelden Makers


PRINTmatters Magazine in de bus ontvangen?

Neem een proefabonnement