Made in Holland: 3,5 miljard printomzet
Tekst: Robbert Delfos
Wat mij betreft mogen we wereldberoemd zijn vanwege onze kaas, ASML en vooral print. De hightech hard- en software-innovaties van ingenieurs en developers vinden in ons mooie kikkerlandje razendsnel hun plek in de productieflow. In 2022 realiseerden grafimediabedrijven zo’n 3,5 miljard euro omzet en exporteerden in 2021 voor ruim 1,2 miljard in Nederland geproduceerd drukwerk.
Met alle plezier citeer ik hier Dharminder Biharie, businessdeveloper en printexpert, die in PRINTmatters 4 precies aangaf wat de kracht is van Nederlandse grafimedia-ondernemers. Biharie: ‘Ik heb andere industrieën en goeroes horen praten over Industrial Manufacturing 3.0 of 4.0. Dat alles internet- en AI-gedreven is. Stop! Zijn we vergeten dat de printmedia-industrie al sinds 2005 manufacturing on demand doet? JMF en JDF- standaarden waren de digitale tolken om MIS, CRM, W2P en ERP met elkaar te laten kletsen. Dan doen we dit al heel lang, hè? We mogen trotser zijn op onze business.’
Digitalisering
De grafimedia-industrie speelde altijd al in op technologische ontwikkelingen (zie kader ‘Altijd veranderingen, vooral van buiten’). De veranderingen in deze industrie dienen zich de laatste jaren in een alsmaar hoger tempo aan. Met name digitalisering speelt een grote rol. Aan de ene kant zorgt het voor vermindering van de vraag, denk aan het wegvallen van papieren nieuwsbrieven en jaarverslagen. Die omzetafname is goed te zien in het kader ‘Grafimedia in cijfers 2022’. In de periode van 2010-2022 daalde het aantal bedrijven van 3.835 naar 2.660 en ging de omzet van 4,6 miljard naar 3,4 miljard. Aan de andere kant zorgt digitalisering, waaronder internet, voor enorme efficiency, versnelling en kansen.
Producten op maat
Je hoeft als consument niet meer te wachten op informatie: je zoekt het op. Je hoeft als grafimediabedrijf niet te wachten op een document of cd’tje per post, het schiet zo je mailbox in. Of beter nog: na een geautomatiseerde digitale controle schieten de documenten in één keer door naar de productie, worden ze automatisch in een, qua formaat en papiersoort, gunstige planning geplaatst en hup, de verder geautomatiseerde plaat-voorbereiding, plaat-inhanging en geautomatiseerde kleur-, register- en noem-maar- op-controles doen de rest, en idem bij het digitale printproces.
Die ultra-efficiënte configuraties komen ook tot stand dankzij de inzet, betrokkenheid en het vakmanschap bij de leveranciers die steeds vaker een strategische positie verwerven. Ook die intensieve relaties kenmerken de kracht van onze Nederlandse grafimediabranche. En houd voor ogen: de printindustrie is uniek. De grafimedia is de enige sector waar je via internet een gepersonaliseerd product bestelt dat de volgende dag bij jou geleverd wordt.
Robots
Vervolgens zijn de robots aan de beurt om de mens te helpen, wat zorgt voor minder mensuitval en tegelijk de efficiency verhoogt. In een artikel in Kunststof Magazine hebben ze het over ‘de onvermoeibare hulp zonder wie BV Nederland het niet redt’. Niet alle sectoren zijn een op een met elkaar te vergelijken, maar de in dat stuk geïnterviewde robot- expert Rik Grasmeijer van het Harderwijkse robot-initiatief Fieldlab Industrial Robotics tikt wel wat logische punten aan. ‘Om tegemoet te komen aan de groeiende mondiale welvaart zal in de komende twee decennia de productiviteit minimaal moeten verdubbelen. Robots zijn onmisbaar in die ontwikkeling, zeker als je kijkt naar de toenemende vergrijzing en het tekort aan vakmensen.’
Sterke concurrentiepositie
Voor de grafimediaketen gelden diezelfde argumenten en versterkt investeren in roboti-sering de concurrentiepositie. Gevolg is dat de bedrijven die vooruit kijken en het geld durven en kunnen uitgeven aan software, robots en grafische productiemiddelen, de winnaars zijn van de toekomst. Wat daarmee samenhangt, is dat efficiency ook voortkomt uit optimaal gebruik van middelen. En dat maakt weer dat investeringen in hard- en software maximaal tot nut komen als die verdeeld worden over een grotere productieschaal. Binnenslands betekent dat een con- centratie van productie: door krachtige ondernemingen gericht op de ‘eindklanten’ en door – oneerbiedig gezegd ‘internetdrukkers’ – die zich richten op printprofessionals die vaak zelf niet meer in grote persen investeren, maar waar wel de mensen werken die ondernemers helpen met hun communicatie. Dat teamwork tussen producenten en printprofessionals beantwoordt de vraag naar snelle kwalitatieve levering van een heel breed assortiment. In relatie tot omzet uit het buitenland versterkt die productie- en communicatiekracht de kans op groei in export.
Groei in export
De export laat al flinke groei zien (zie het kopje ‘Grafimedia in cijfers 2022’). De gedachte dat de Belgen al het drukwerk uit Nederland wegkapen is een misvatting. Wij exporteren 3,5 keer meer naar België dan andersom. Niet onder het het kopje ‘Grafimedia in cijfers 2022’, maar wel in het rapport, vind ik opvallend dat er voor bijna 800 miljoen euro aan boeken wordt geëxporteerd, tegenover 400 miljoen euro import. Dus kreten als ‘alle boeken komen tegenwoordig uit China en Polen’ kan je hiermee naar het rijk der fabelen verwijzen. De import uit China en Polen is respectievelijk 8% en 4%. De export naar die landen laat overigens nog te wensen over, met respectievelijk 0,4% en 1,5%.
Maakindustrie cruciaal
In economische berichten over maakindustrieën komt onze sector niet vaak voorbij als voorbeeld. Logisch ook, want de sector krimpt en is relatief klein. Tegelijk was in het algemeen techniek (vieze handen) ook lange tijd niet populair. Gelukkig verandert dat en zien mensen in dat techniek mooi is en geld in het laatje brengt. TNO presenteerde onlangs het rapport ‘De waarde van de Nederlandse industrie’ aan ondernemersverenigingen VNO-NCW en FME. Dat rapport bevestigde volgens ontvangers Ingrid Thijssen (voorzitter VNO-NCW) en Theo Henrar (voorzitter FME) respectievelijk ‘dat we in Nederland een ijzersterke maakindustrie met prachtige mkb-bedrijven hebben’ en ‘dat de maakindustrie van enorme waarde is voor de Nederlandse economie’. Opvallend detail uit het rapport: ons arbeidsproductiviteitsniveau is goed; hoger dan bijvoorbeeld België, Denemarken, Frankrijk, Ierland, Luxemburg, Noorwegen, de VS en Zwitserland.
Respect van de oosterburen
In relatie tot grote sectoren en kampioenexporteurs mogen we ons als grafici vooral geen calimero-houding laten aansmeren. De grafimedia-industrie in Nederland is een uiterst innovatieve industrie met een groot maatschappelijk belang, denk aan informatie, educatie en uiteraard verpakkingen. Om af te sluiten, een persoonlijke anekdote. Op de Print & Digital Convention 2023 in Düsseldorf (een vergelijkbaar event met de PRINTmatters Vakdag) sprak ik een paar Duitse collega’s die zich specifiek bezighouden met programmatic printing. Dat is een geautomatiseerde crossmedia-wervingsmethode, waarbij print onderdeel is van de flow. Zij spraken vol lof over de voorsprong die Nederland op dat gebied heeft op onze oosterburen. Ik zeg met Biharie: ‘We mogen trotser zijn op onze business.’
GRAFIMEDIA IN CIJFERS 2022
Aantal bedrijven
- 2010 = 3.835 (incl. 1.740 eenmanszaken)
- 2023 = 2.660 (incl. 1.485 eenmanszaken)
Werkgelegenheid
- 2010 = 33.635 (incl. 3.835 zelfstandigen)
- 2022 = 17.660 (incl. 2.660 zelfstandigen)
Omzet
- 2010 = 4.6 miljard euro
- 2022 = 3,4 miljard euro
Importwaarde
- 2010 = 890.274.000 euro
- 2021 = 932.165.000 euro
Exportwaarde
- 2010 = 1.256.007.000 euro
(waarvan 849.670.000 in NL geproduceerd) - 2021 = 1.618.402.000 euro
(waarvan 1.233.095.000 in NL geproduceerd)
Grootste importlanden 2021
- België = 201.059.000 euro
- Duitsland = 216.316.000 euro
Grootste exportlanden 2021
- België = 716.883.000 euro
- Duitsland = 203.118.000 euro
De cijfers hierboven (en een deel van de cijfers in dit artikel) komen uit het rapport ‘Grafimedia in cijfers 2022’ dat het GOC maakte in opdracht van A&O Fonds Grafimediabranche.
Bronnen
Grafimedia in Cijfers 2022, GOC
De waarde van de Nederlandse industrie, TNO April 2023
De maakindustrie moet aan de robot, Kunststof Magazine 2022
Techniek en arbeid in de grafische industrie in Nederland 1987, TU Eindhoven
Meer lezen over print in Nederland? Bestel de Made in Holland editie van PRINTmatters magazine:
